Als er in de VS behoefte is aan politieke moed en daadkracht – waarbij die helaas grotendeels fout lijkt te worden ingezet – dan geldt dat voor Nederland en Europa in nog sterkere mate. Een kluwen aan regels en bureaucratie, met een groeiend leger ambtenaren, werkt verlammend op de maatschappij.

No way dat tovenaar Musk een paar duizend miljard aan overheidsuitgaven kan besparen, maar ik zat ook fout bij Tesla en SpaceX. Hoe dan ook, de VS is net als China machtig genoeg om het heft in handen te nemen en anderen hun wil op te leggen. Dat geldt niet voor ons in Europa, zeker zolang de EU zo gefragmenteerd is. Toegegeven, de Fransen pleiten voor meer eenheid, maar wel onder de stiekeme voorwaarde dat zij achter de schermen de baas spelen en er gebeurt wat Frankrijk wil.

Waarschijnlijk mislukt een groot deel van Trumps wilde initiatieven, deels omdat ze niet kunnen werken en door incompetentie, maar ook door tegenwerking. De tegenwerking van individuele staten, rechters, parlementariërs, het ambtelijk apparaat en burgers is tot daaraan toe, maar als uiteindelijk de financiële markten op de rem trappen, zal zelfs Trump zijn keutel intrekken.

Op het moment van schrijven is er geen paniek op de markten. Beleggers gaan ervan uit dat irrationele plannen – denk aan torenhoge handelstarieven of een aantasting van de onafhankelijkheid van de Amerikaanse centrale bank – geen doorgang vinden. Tegelijkertijd rekenen ze erop dat een radicale deregulering (zoals voor banken of privacy) de deur opent voor een rauw kapitalisme met een klein ambtenarenapparaat, zonder escalerende staatsschuld of inflatie.

Dat zal veel beleggers als muziek in de oren klinken. Toch raad ik u aan oordopjes te kopen.

 

Errol Keyner is adjunct-directeur van de VEB
Deze column is verschenen in Effect 3 2025.